ΚΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΡΑΓΙΕΣ
«Ελευθερία, Αλλαγή, κάτω η τυραννία,
ζήτω η Επανάσταση!»
Θέατρο «ΑΛΦΑ Ληναίος – Φωτίου»
Πατησίων
& Στουρνάρη
της Άλκης
Ζέη
Σκηνοθεσία:
Γιώργος Τζαβάρας
Αναλύει η
Μαρίνα Αποστόλου
Σάσα: ΣΟΥΣΑΜΗ…
ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ;;;
Ιγκόρ (πατέρας): ΕΔΩ ΜΕΣΑ… (και δείχνει την
καρδιά του…)
Στην επίσημη πρεμιέρα
της παράστασης Κοντά στις ράγιες της Άλκης Ζέη είχα τη χαρά να βρεθώ το
μεσημέρι του Σαββάτου 9 Δεκεμβρίου στο ιστορικό θέατρο «ΑΛΦΑ Ληναίος – Φωτίου»,
το οποίο και υπεραγαπώ διότι το έχω συνδέσει με τη θέαση εξαιρετικών
παραστάσεων στο παρελθόν με πρωταγωνιστές τους δύο αυτούς σπουδαίους ηθοποιούς
των οποίων το όνομα φέρει το εν λόγω θέατρο (Αναφέρομαι βεβαίως στο ζευγάρι Στέφανος
Ληναίος – Έλλη Φωτίου).
Πρόκειται, πραγματικά, για ένα διαμάντι που
αξίζει να παρακολουθήσουν όλοι οι θεατρόφιλοι, καθώς, όπως έχει ήδη ειπωθεί, (σημειωτέο
ότι η παράσταση παίζεται εδώ και καιρό) το έργο αυτό απευθύνεται τόσο σε
μικρούς όσο και σε μεγαλύτερους ηλικιακά θεατές. Στην κηδεία της Άλκης Ζέη πριν
λίγα χρόνια ο Τίτος Πατρίκιος, ο μεγάλος μας ποιητής, είχε υπογραμμίσει ότι η
Ζέη μπορεί να έγραφε κείμενα με ήρωες μικρά παιδιά εντούτοις το περιεχόμενό τους
αφορούσε κυρίως το ενήλικο κοινό. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και στην
περίπτωση του έργου Κοντά στις ράγιες που επεξεργάστηκε δραματουργικά
και σκηνοθέτησε άψογα ο Γιώργος Τζαβάρας.
Βρισκόμαστε στην προεπανασταστική Ρωσία σε
μια περιοχή της περιφέρειας μέσα από την οποία περνάει το τρένο που καταλήγει
στην Αγία Πετρούπολη. Η Σάσα ή χαϊδευτικά Κουκούτσι, ένα μικρό κορίτσι και μαζί
μοναχοπαίδι, που κατοικεί εκεί με τους γονείς της, αγαπά πολύ τις ράγες του
τρένου διότι κάποια ημέρα θα την οδηγήσουν στην αυτονομία, την ελευθερία, τη
γνώση και τη χαρά. Το τσαρικό καθεστώς, σαφώς καταπιεστικό, ανελεύθερο και
αφόρητο, θέτει πολύ αυστηρά όρια στη δράση και στη σκέψη των ανθρώπων. Αν είσαι
Εβραίος, είσαι πολίτης β’ διαλογής και ακόμα και αν είσαι πτυχιούχος δεν επιτρέπεται
να διδάξεις στο σχολείο. Αν είσαι φτωχός, πεινάς, αν δεν έχεις άλλη επιλογή θα
βγεις με το καροτσάκι σου να πουλήσεις παραδοσιακά ψωμάκια και εύκολα θα
χτυπηθείς από τον Μπουνιά, τον αστυνόμο που περιπολεί πιστά και εφαρμόζει τον
νόμο, εάν έχει νυχτώσει και ακόμα εργάζεσαι ως πλανόδιος πωλητής. Αν είσαι τσιγγάνος,
θα μένεις στον δρόμο και αν είσαι ασθενής και δεν μπορείς να περπατήσεις,
γιατρός δύσκολα θα ασχοληθεί μαζί σου και μάλλον θα περιμένεις να γίνει ένα
θαύμα με βάση τη θρησκευτική σου πίστη… Αν πάλι είσαι κόρη από πλούσιο σπίτι,
θα έχεις σκάσει από το πολύ φαγητό και αδίκως ο αριστοκράτης πατέρας σου θα
αναρωτιέται γιατί δεν τρως αυτό που σου προσφέρει, αν έχεις μείνει στην ίδια
τάξη ίσως χρειαστεί να εκκαθαριστείς στο πλαίσιο του ελιτίστικου στόχου της κυβέρνησης
να πετύχει άριστα σχολεία… Αν είσαι σύζυγος γιατρού, θα απαιτήσεις από τον
άντρα σου να μην γιατροπορεύει τους πένητες και θα θες να φύγεις μακριά από τις
ράγες και τον θόρυβο των τρένων για να να μετακομίσεις σε μια καλύτερη περιοχή.
Αν είσαι ιδεολόγος, θα πας στη Σιβηρία εξόριστος για να τιμωρηθείς και δεν θα
ολοκληρώσεις τις σπουδές σου, αν είσαι ρομαντικός θα ασχολείσαι με τους αναξιοπαθούντες
αρρώστους χωρίς να ζητάς χρήματα, αν είσαι σωστός και λογικός θα εξηγήσεις στο παιδί
σου τα κατά συνθήκη ψέματα που σε τέτοιες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες είναι
απαραίτητα, αν δεν έχεις αδέρφια, θα νιώθεις μοναξιά διότι δεν θα μπορείς να
μοιραστείς συναισθήματα, εμπειρίες και στιγμές και αν είσαι κατά βάθος εκπαιδευτικός – άνθρωπος δεν θα αφήσεις να πάθει κακό ένα παιδί της τάξης σου…
Η Άλκη Ζέη μας παρουσιάζει μια τοιχογραφία της
εποχής στη Ρωσία πριν την επανάσταση του 1917 και μέσα από τα μάτια της μικρής
Σάσας, που μεγαλώνει και φθάνει μέχρι τη φοίτησή της στο γυμνάσιο, μας μαθαίνει
να μην ανεχόμαστε την αδικία, την παράνοια, τη βία σε κάθε της μορφή, τη φίμωση
του λόγου, τη μιζέρια, τη θρησκοληψία, την υποταγή σε έναν ηγέτη – δυνάστη.
Αντίθετα, προωθεί με τη γραφή της την πίστη στα όνειρα τα οποία οφείλουμε στον
εαυτό μας να κυνηγάμε ανελέητα, την αγάπη για τον άνθρωπο κυρίως αυτόν που έχει
την ανάγκη μας, την εμπιστοσύνη στην επιστήμη αλλά και προάγει εν γένει τις ανθρώπινες
σχέσεις και ιδίως τη σχέση πατέρα και κόρης αλλά και τη φιλία που θεριεύει και
δυναμώνει μέσα από τις δυσκολίες, τον κίνδυνο και τον φόβο που αυτός γεννά.
Έχουμε να κάνουμε με ένα έργο που αξίζει να
παρακολουθήσουν οι εκπαιδευτικοί της α/θμιας εκπαίδευσης και κατόπιν να
συνοδεύσουν τα παιδιά τους για να το δουν και εκείνα. Ηρωισμός δεν είναι να
βάζεις το κεφάλι σου στο στόμα του λιονταριού… ηρωισμός είναι να μην
υπογράφεις μια ψευδή διάγνωση για να μην υπάρχουν… ψίθυροι… ηρωισμός είναι
και να μην καταδίδεις μια ανήλικη μαθήτρια για τα απαγορευμένα εξωσχολικά
βιβλία που διαβάζει… ηρωισμός είναι να αφήνεις το λαμπερό Παρίσι για να
στηρίξεις τον σύντροφό σου στον αγώνα του… ηρωισμός είναι πάνω απ’ όλα να
ονειρεύεσαι τις δικές σου ράγες που μια μέρα θα σε οδηγήσουν στη δική σου
Πετρούπολη… στη γνώση και στην αυτοπραγμάτωση.
Όλοι οι ηθοποιοί ερμήνευσαν φανταστικά τους ρόλους
τους. Με εξαίρεση τη Μαρία Κυρώζη που έπαιξε αποκλειστικά τη Σάσα, όλοι οι
άλλοι καλλιτέχνες υποδύθηκαν πάνω έναν ρόλους, το ίδιο όμορφα και το ίδιο
παραστατικά. Με εντυπωσίασε ο Τάσος Θεοφιλάτος που όσο δυνατός είναι στην
τραγωδία άλλο τόσο άξιος είναι και στο θέατρο για παιδιά. Συγχαρητήρια θέλω να
δώσω και στον Γιώργο Κυδωνάκη που εκτός από Φεγγάρης Φεγγάροβιτς στόλισε την
παράσταση και με τις μουσικές του ικανότητες ζωντανά. Τα σκηνικά και τα κοστούμια,
που επιμελήθηκε η Γεωργία Μπούρδα, μού άρεσαν πολύ˙ ήταν εξαιρετικά ειδικά αυτά του
τσίρκου και της σχολικής αίθουσας.
Η
παράσταση ανεβαίνει κάθε Σάββατο στις τρεις το μεσημέρι, μια ιδανική ώρα για
την ημέρα αυτή και την εποχή του χειμώνα. Το έτος 2023 είναι «Έτος Άλκη Ζέη» και
το θέατρο ανηλίκων αξίζει περισσότερο την προσοχή και τον χρόνο τόσο του κοινού
όσο και των κριτικών!
Συντελεστές:
Συγγραφέας:
Άλκη Ζέη
Διασκευή-
Σκηνοθεσία: Γιώργος Τζαβάρας
Σκηνικά –
Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Πρωτότυπη
μουσική: Γιώργος Κυδωνάκης
Κίνηση: Άννα
Ανουσάκη
Βοηθός
Σκηνοθέτη: Ιλιάνα Παζαρζή
Φωτογραφίες-
Trailer: Χρήστος Συμεωνίδης
Γραφίστας:
Δημήτρης Παγγές
Οργάνωση –
επιμέλεια προωθητικού υλικού: Αλεξάνδρα Λιακοπούλου
Επικοινωνία:
Μαρίκα Αρβανιτοπούλου | Art Ensemble
Παραγωγή:
Stageworks Entertainment Group
Παίζουν οι:
Αλέξανδρος
Βαμβούκος, Τάσος Θεοφιλάτος, Γιώργος Κυδωνάκης, Μαρία Κυρώζη, Βασιλική
Χρυσικού, Τσαμπίκα Φεσάκη
