Αλιγάτορες

ΑΛΙΓΑΤΟΡΕΣ

του Andrew Keatley

Θέατρο
ΓΚΛΟΡΙΑ

Ιπποκράτους 7

Σάββατο, 18
Μαΐου 2024

9 μ.μ.

Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Γιάννης Λασπιάς

Ντάνιελ Τέρνερ ο Γεράσιμος Γεννατάς σε έναν ρόλο – σταθμό στην
καριέρα του

Αναλύει η Μαρίνα Αποστόλου

«Οι αλιγάτορες είναι πλάσματα της φαντασίας… Οι
αλιγάτορες δεν ζουν στην πόλη… Όλα ξεκίνησαν όταν ήμουν εννιά…»

Είμαστε οι μνήμες μας, καλές και
κακές, είμαστε η παιδική μας ηλικία που είναι αλησμόνητη, είμαστε το σκοτεινό
και ανομολόγητο παρελθόν μας, είμαστε τα προτερήματα και τα ελαττώματά μας,
είμαστε οι πράξεις μας, τα λάθη μας, τα ψέματα που είπαμε, οι αδυναμίες μας, οι
επιλογές μας, είμαστε τα μυστικά μας και οι ατέλειές μας, τα συμπλέγματά μας, είμαστε
το παρόν μας, η δουλειά μας, η οικογένειά μας, η σχέση μας με το χθες και με το
σήμερα, η σχέση μας με τα πρόσωπα που πέρασαν από τη ζωή μας και ο τρόπος που
τα αντιμετωπίσαμε. Είμαστε η ψυχραιμία μας, η υπομονή μας, η αισιοδοξία μας, η ανθεκτικότητά
μας μπροστά στο απροσδόκητο κακό.

Ο Γιάννης Λασπιάς επιλέγει να
μεταφράσει και να σκηνοθετήσει το αριστουργηματικό έργο του Andrew Keatley που ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα
σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία στη σκηνή του θεάτρου «Γκλόρια» της Ιπποκράτους.
Γραμμένο το 2016, μοιάζει σαν να γράφτηκε μόλις τώρα καθώς περιγράφει όλη την
ανθρωποφαγική συμπεριφορά των σύγχρονων κοινωνιών που διψούν για ντόρο, για ροζ
σκάνδαλα, για θηριωδίες, για προσοχή, για εκτόνωση και επιβεβαίωση μέσω της κατακρεούργησης
του Άλλου. Σύμμαχος σε αυτή την ανίερη και ανόσια δράση δεν είναι άλλος από το
διαδίκτυο που σε πολύ λίγο χρόνο όχι απλά διαδίδει μια πληροφορία, συχνά
ημιτελή και ανεπιβεβαίωτη, αλλά και την διογκώνει αποτελώντας βήμα έκφρασης και
διαμαρτυρίας για πρόσωπα που αναζητούν αρρωστημένα δίοδο για τις εμμονές, τα
κόμπλεξ και τα προσωπικά τους ελλείμματα.

Ο Ντάνιελ Τέρνερ έχει ακολουθήσει
το επάγγελμα του εκπαιδευτικού διότι ήθελε να επιστρέψει στην παιδική ηλικία,
εκεί όπου επικρατούν η αθωότητα και η ελπίδα και κυρίως εκεί όπου η ζωή μοιάζει
ατελείωτη καθώς υπάρχει μέλλον και άρα πολύς χρόνος μπροστά. Η ενασχόληση όμως με
εφήβους και κυρίως με κορίτσια σε αυτή την ιδιαίτερη ηλικιακή φάση είναι μια
υπόθεση λεπτή και ευαίσθητη που απαιτεί αυξημένη επαγρύπνηση και τυπικότητα. Ένας
μαθητής, μια μαθήτρια αποτελούν έμψυχο υλικό και είναι σχεδόν αδύνατο ένας καθηγητής
να μην αναπτύξει σχέση μαζί τους πέραν από την αυστηρά εκπαιδευτική. Αυτό θα
πει ότι ένας εκπαιδευτικός που συνδέεται με τους μαθητές του δεν θα μεταδώσει
απλά γνώσεις αλλά θα εμπλακεί και στη διαδικασία κατανόησης και υποστήριξης των
παιδιών με βάση τα ψυχοκοινωνικά τους χαρακτηριστικά. Έτσι, θα προτιμήσει να
μην αναφέρει ένα κορίτσι στον διευθυντή του σχολείου για απρεπή συμπεριφορά
προκειμένου να το προστατεύσει ή θα εξακολουθήσει να του παραδίδει εντός του
σχολικού χώρου ιδιαίτερα μαθήματα με βάση τον προβλεπόμενο κανονισμό για να το
βοηθήσει μαθησιακά όσο πιο πολύ μπορεί. Τα όρια όμως μεταξύ άνδρα εκπαιδευτικού
και έφηβης μαθήτριας από μάλλον προβληματική οικογένεια διασαλεύονται όταν
εκείνος δεν τηρεί τις αποστάσεις που πρέπει, προσφέρει δεύτερη ευκαιρία που θα
του γυρίσει προσωπικά ως μπούμερανγκ, γίνεται βορρά στα στόματα των άλλων
εφήβων που καραδοκούν όπως οι πονηροί αλιγάτορες που θέλουν να κατασπαράξουν το
υποψήφιο θύμα τους.

Οι σύγχρονες κοινωνίες καίτοι
ψυχρές και αδιάφορες είναι τόσο εύφλεκτες και ευερέθιστες ακριβώς επειδή δεν
έχουν καλύψει τα κενά τους με τρόπο πιο υγιή και δημιουργικό. Έτσι, μια παλιά
ερωμένη θα θυμηθεί τι είχε συμβεί πριν είκοσι ολόκληρα χρόνια και θα το προσφέρει
ως βούτυρο στο ψωμί των δημοσιογράφων ενώ ένας μισάνθρωπος δεν θα διστάσει να
παραβιάσει το οικογενειακό άσυλο προκαλώντας υλικές ζημιές και γράφοντας χυδαιολογίες
σε κοινή θέα. Οι γείτονες θα βιντεοσκοπήσουν χαιρέκακα την ήττα που υφίσταται ο
καθηγητής στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων κατόπιν καταγγελίας που δεν έχει
ακόμα δικαστεί ενώ οι φίλοι θα γίνουν πολέμιοι όταν και οι ίδιοι θίγονται από
το σκάνδαλο που ξεσπά, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με την περίπτωση του Άλαν,
του διευθυντή της σχολικής μονάδας όπου εργάζεται ο Ντάνιελ.

Γύρω του οι υπόλοιποι φορείς της δράσης
που επιδρούν σημαντικά στη διαμόρφωση του κλίματος: η σύζυγός του η Σάλι, η
δικηγόρος του η Ρέιτσελ, η κόρη του η Άλις. Και οι τρεις ώριμες, συγκροτημένες
και ακέραιες μέχρι την τελευταία στιγμή. Μέχρι που η οικογένεια κοντεύει να
διαλυθεί μα ακόμα αμύνεται. Όπως και η δικηγόρος του.

Μια άσχημη εμπειρία που λαμβάνει
χώρα βασιζόμενη σε λάθος χειρισμούς της στιγμής και σε ανθρώπινες αδυναμίες
(βλέπουμε για παράδειγμα του αγάπη του καθηγητή για το ποτό…) είναι ικανή να
αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου καθώς θα έχει ταρακουνήσει ισχυρά τα θεμέλια όχι
μόνο της οικογένειάς του αλλά και της ύπαρξής του ολάκερης. Ο Ντάνιελ που έχει
μπει σε διαθεσιμότητα λόγω της καταγγελίας για σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος
μαθήτριάς του προ εξαετίας (!) θέλει απεγνωσμένα πίσω τη δουλειά του. Προσωπικά
του μυστικά έρχονται στην επιφάνεια καθώς πλέον το παρελθόν του «ξεσκονίζεται»
επιμελώς και νιώθει, όπως ακούμε να λέει, «γυμνός στον δρόμο». Δεν είναι κι αυτός
παρά μια ακόμη είδηση που θα «πεταχτεί στα λιοντάρια». Και η παραμικρή
λεπτομέρεια χρησιμοποιείται εις βάρος του, διανθίζοντας και ισχυροποιώντας την
κατηγορία της πρώην μαθήτριάς του.

Σάλι (Φαίη Ξυλά): Η υπομονετική
σύζυγος που θα υπερασπιστεί με νύχια και με δόντια την οικογένειά της και ιδίως
την εννιάχρονη κόρη τους. Το ζήτημα της προστασίας των παιδιών που δεν έχουμε
το δικαίωμα να τα πληγώσουμε είναι από τα κυρίαρχα στο εν λόγω έργο. Η Σάλι παραμένει
όρθια ακόμα και όταν πρόσκαιρα λυγίζει στην κατάθεσή της στο αστυνομικό τμήμα
ακούγοντας για τις σχετικά ακραίες προτιμήσεις του άντρα της στις ταινίες πορνό
που έβλεπε προς τέρψη…

Ρέιτσελ (Αθηνά Χατζηαθανασίου): Η
σοβαρή και παγερή δικηγόρος που μοιάζει με ρομπότ, πίνει μόνο «ουδέτερο» νερό
αλλά διαθέτει μια βαθιά ανθρώπινη πλευρά, γήινη όπως όλοι μας (Μαθαίνουμε ας πούμε
ότι είναι μητέρα δύο παιδιών ενώ είναι και διαζευγμένη λόγω απιστίας που
αποκαλύφθηκε εξαιτίας μηνυμάτων που εντόπισε ο πρώην άντρας της). Προσπαθεί να
υπερασπιστεί τον πελάτη της αλλά ενίσταται όταν εκείνος δεν της αναφέρει την
πλήρη αλήθεια για τον ίδιο και τη δραστηριότητά του.

Άλις (Σάντυ Χατζηιωάννου): Η κόρη της
οικογένειας, ενήλικη πια, θυμάται τα παιδικά της χρόνια και κυρίως την περίοδο
που δοκιμάστηκε η οικογένειά της. Η παιδική ηλικία αφήνει, καλώς ή κακώς,
ανεξίτηλο σημάδι ενώ κάθε παιδί είναι απόλυτα εξαρτημένο από την ποιότητα της προσωπικότητας
των γονιών του.

Η κοινωνική λειτουργός (Παναγιώτα
Χαϊδεμένου): Ανακρίνει κυριολεκτικά την κόρη προσπαθώντας να εκμαιεύσει ακόμα
και με πλάγιο τρόπο πληροφορίες για τη στάση του πατέρα που προφανώς συνηγορούν υπέρ
μιας παρενοχλητικής τουλάχιστον συμπεριφοράς.

Κανείς μας δεν είναι αθώος ούτε
τέλειος. Και όλοι μας έχουμε μυστικά. Είμαστε όμως και τόσο ένοχοι όσο θέλουν
να πιστεύουν οι «αλιγάτορες» της κοινωνίας όπου με κόπο επιβιώνουμε;

Ο Γεράσιμος Γεννατάς είναι
σαρωτικός! Αν σημειώσω απλά ταλαντούχος και καλός ερμηνευτής, θα τον αδικήσω
κατάφωρα. Είναι σπουδαίος υποκριτής, με μάγεψε, σήκωσε όλη την παράσταση,
ανέστησε έναν δραματικό χαρακτήρα που δεν είναι εύκολο να παίξει κανείς. Η φωνή
του, η κίνησή του, οι εκφράσεις του προσώπου του προσωπικά με κυρίευσαν καθόλη
τη διάρκεια της παράστασης στο κατάμεστο «Γκλόρια».

Ο Γιάννης Λασπιάς που μετέφρασε το
κείμενο και σκηνοθέτησε την παράσταση είναι συγκλονιστικός καλλιτέχνης. Μας προσφέρει
ένα πολύ καλοδουλεμένο αποτέλεσμα, υψηλής ποιότητας που δείχνει να σέβεται το
κοινό. Καμιά προχειρότητα, καμιά βιασύνη, καμιά στιγμή αφημένη στην τύχη της.
Οι φωτισμοί, τα σκηνικά αντικείμενα (λόγου χάρη το τραπέζι στο κέντρο της σκηνής
– κοινός τόπος αρκετών σκηνοθετών όπως και η χρήση μικροφώνου αλλά και ο
πίνακας όπου με μαρκαδόρο καταγράφονται λέξεις – κλειδιά της υπόθεσης), ο
τρόπος που μας παρουσιάζει την έφοδο της αστυνομίας στην οικία για την
προσωρινή κατάσχεση αντικειμένων, ο τρόπος ακόμη που θέτει ερωτήσεις η
κοινωνική λειτουργός στο παιδί (την βλέπουμε γυρισμένη πλάτη ενώ το ηχόχρωμα
και ο τόνος της φωνής της ηθοποιού που είναι και βοηθός σκηνοθέτη μας ανατριχιάζει),
η στιγμή που το ζευγάρι ανακαλύπτει ότι έχει δημιουργηθεί συκοφαντική σελίδα
στο Facebook
αλλά πολύ περισσότερο η τελευταία σκηνή οπότε οι δύο σύζυγοι είναι εξουθενωμένοι
από την περιπέτεια του Ντάνιελ, όλα αυτά τα στοιχεία αιτιολογούν πλήρως την
άποψή μου ότι οι σύγχρονοι Έλληνες σκηνοθέτες πάνε από το καλό στο καλύτερο!

Εξαιρετική ήταν και η Αθηνά
Χατζηαθανασίου ως δικηγόρος τόσο χάρη στο παρουσιαστικό της όσο και χάρη στην
ερμηνεία της. Ήταν πολύ πειστική. Σε αυτό συνέβαλε και το ένδυμά της βεβαίως για
το οποίο έχει φροντίσει η Βασιλική Σύρμα.

Τέλος, μου άρεσε πολύ η μουσική
επένδυση της παράστασης που επέτεινε τη θεατρική ατμόσφαιρα.

Δικαίως οι Αλιγάτορες εντάσσονται
στις παραστάσεις που δεν πρέπει να χάσει κανείς!

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Κείμενο: Andrew Keatley

Σκηνοθεσία/Μετάφραση: Γιάννης Λασπιάς

Παίζουν οι: Γεράσιμος Γεννατάς, Φαίη
Ξυλά, Αθηνά Χατζηαθανασίου, Σάντυ Χατζηϊωάννου και Παναγιώτα Χαϊδεμένου.

Μουσική σύνθεση : Incirrina

Επιμέλεια κίνησης : Άλκηστις Πολυχρόνη

Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα

Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα

Φωτισμοί: Βαγγέλης Μούντριχας

Βοηθός Σκηνοθέτη : Παναγιώτα Χαϊδεμένου