Σκέψεις πάνω στην παράσταση Ο μικρός Έγιολφ του Ε. Ίψεν που παίζεται κάθε Κυριακή στις 8.30 μμ και κάθε Δευτέρα στις 9 μμ στο Από Μηχανής θέατρο στο Μεταξουργείο (Ακαδήμου 13).
Από την ομάδα X-act art: Γιώργος Χαρατζάς, Κορίνα Χρυσαΐδου, Τίνα Βασιλοπούλου, Κωνσταντίνος Εξαρχόπουλος, Γιάννης Ανδριόπουλος
Γράφει η Μαρίνα Αποστόλου
Η Κορίνα Χρυσαΐδου συ-σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στον ”Μικρό Έγιολφ” του Ίψεν στην πάνω σκηνή του Από Μηχανής Θέατρο της οδού Ακαδήμου στο Μεταξουργείο.
Η ερμηνεία της και η όλη παρουσία της επί σκηνής ως Ρίτα ξεχωρίζουν σε ένα τιτάνιο κείμενο όπου πράγματι ακολουθείται η δραματική γραμμή ”ύβρις – νέμεσις – κάθαρσις” ή με λίγο πιο απλά λόγια όπου ο Νορβηγός δραματουργός απογυμνώνει τον άνθρωπο από τη βουλιμία, τις απαιτήσεις και την εγωπάθειά του, τον αφήνει να κρυώνει και να ντρέπεται για τη γύμνια του και κατόπιν τον σκεπάζει με μια απαλή κουβέρτα για να καλυφθεί, να ζεσταθεί και να ανακουφιστεί…
Οι χαρές στη ζωή δεν είναι πολλές και όταν λαμβάνουν χώρα πρέπει να τις μοιράζεται ο άνθρωπος μαζί με τον σύντροφό του ή με κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο. Ταυτόχρονα όμως, δεν υπάρχει μεγαλύτερο συντηρητικό στη ζωή από τον ίδιο τον πόνο που κρύβει μεταμέλεια, ενοχές και τύψεις αλλά και έναν άκρατο εγωισμό που εν τέλει δεν αποβάλλεται εύκολα μέσα από την ψυχή του.
Ο Ίψεν, ο μεγάλος αυτός μετρ του αστικού, υπαρξιακού δράματος, φωτίζει τις πιο μύχιες και θολές αλλά και μαύρες πλευρές του ανθρώπου. Αυτές που είναι καλά κρυμμένες και βασισμένες στο ψέμα, το συμφέρον, την υποκρισία, την αδυναμία, το υπέρμετρο ”εγώ”. Ένα μικρό αγόρι που οφείλει την αναπηρία του και το δεκανίκι του στην απροσεξία και την ανωριμότητα των γονιών του, ονειρεύεται να γίνει μια μέρα στρατιώτης αλλά και να μάθει καλό κολύμπι… Είναι ευφυής αλλά και ευκατάστατος. Ο πατέρας του χάρη στην περιουσία της συζύγου του ελέγχει την περιοχή μέχρι την παραλία χωρίς ωστόσο να νοιάζεται για τους ανθρώπους της, την ανέχειά τους και κυρίως για τα άμοιρα παιδιά που ξυλοκοπούνται από τους μεθυσμένους πατεράδες τους…
Λεπτομέρεια του κειμένου, θα υποστηρίξει ίσως κανείς, εντούτοις εκεί εδράζεται σε μεγάλο βαθμό η πλοκή και εξέλιξη. Όπως και η Ρίτα συμπεραίνει, τα παιδιά στο λιμάνι, παρότι γνωρίζουν καλά κολύμπι, δεν θα σπεύσουν κιόλας να διασώσουν τον μικρό Έγιολφ. Έχουν γίνει το ίδιο σκληρά με τη ζωή που διάγουν.
Τα ιψενικά τρίγωνα δεν λείπουν ούτε και τώρα: η μεγάλη αποκάλυψη της μη ύπαρξης συγγένειας με την Άστα που βρίσκεται σε διαρκή ανταγωνισμό με τη Ρίτα θα ανατρέψει τα πράγματα μέσα σε κλίμα πένθους ενώ η πλατωνική σχέση με τον μηχανικό οδοποιίας ανάμεσα στην Άστα και τον ίδιο προκαλεί ενδόμυχα και ασυνείδητα τη ζήλια του Άλφρεντ. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, σκέπτεται προσώρας να τον χρησιμοποιήσει η κτητική έως παρανοϊκή Ρίτα, τη στιγμή όμως που ακόμα τα χειρότερα δεν έχουν συμβεί.
Όπως αποδεικνύεται, ο χαμένος, ο απόλυτα κατεστραμμένος είναι και ο πιο κερδισμένος στη ζωή, μια άποψη που επιδέχεται μακρό σχολιασμό. “Ο μικρός Έγιολφ”, ένα όχι πολύ γνωστό έργο του Ίψεν, μας πείθει γιατί αυτή η δραματουργική προσωπικότητα δεν “ανήκει” μόνο στην εν λόγω σκανδιναβική χώρα αλλά αποτελεί παγκόσμια κληρονομιά που είτε μέσα από την ανάγνωση είτε μέσα από τη θέαση θα μας φέρνει στον νου την ανθρώπινη μικρότητα και την κατάληξή της.
Το μοτίβο του νεκρού παιδιού και το πώς η απώλειά του αφυπνίζει, κινητοποιεί και στοιχειώνει τους πιθανούς ιθύνοντες και κυρίως φυσικά τους γεννήτορές του δεν σταματά να γονιμοποιεί τη σκέψη των δραματουργών που το επιλέγουν συχνά ως πυρήνα στη γραφή τους με στόχο να ξεδιπλώσουν τις πολυάριθμες αδυναμίες των ματαιόδοξων ενηλίκων.
Ποίηση στην περιγραφή των φυσικών τοπίων στα φιορδ, ροκ μουσική, ρεαλισμός, ψυχανάλυση, λύτρωση μετά την αναπόδραστη συμφορά και μια Ρίτα με κόκκινα μαλλιά, ολόλευκο δέρμα, παράστημα που παραπέμπει όντως σε αρχοντική γυναίκα αλλά και δυο καστανά μάτια που πετάνε φωτιές από πόθο αλλά και δακρύζουν στη συνέχεια από αφόρητο πόνο και δριμεία (αυτο)κριτική και τέλος ένας Έγιολφ σε βίντεο με πρόσωπο που μόνο χαρούμενο παιδί της ηλικίας του δεν θυμίζει είναι κάποια από τα βασικά και αξιόλογα συστατικά υλικά της παράστασης.
”Τα φανάρια του πλοίου είναι σαν σκληρά μάτια…” ”Πώς γίνεται να ρίξουν άγκυρα εκεί; Εκεί βρίσκεται ο Έγιολφ… Οι άνθρωποι είναι ανελέητοι και για τους νεκρούς και για τους ζωντανούς…”
Η ζωή συνεχίζεται ό,τι μα ό,τι κι αν συμβεί… ακόμα και αν ένας τόσο νέος άνθρωπος φύγει από αυτή απότομα… Οι γονείς, παρότι πληγωμένοι και περίλυποι και όψιμα ταρακουνημένοι, δεν έχουν το κουράγιο να ακολουθήσουν τον γιο τους. Γιατί; Γιατί είναι ζωντανοί!
Η ζωή είναι τόσο ζωντανή και σκληρή μαζί που δεν την νοιάζουν τα γεγονότα. Τραβάει από τα μαλλιά τους ζώντες και τους ”υποχρεώνει” να ζήσουν ακόμα και παρά τη θέλησή τους. Και τους έλκει τόσο πολύ όπως η η ίδια η βαρύτητα τα σώματα. Και αλίμονο σε όποιον υπήρξε σπάταλος με τον χρόνο… αν δεν τον αξιοποίησε ορθά, αν δεν πρόσφερε αγάπη στα πλάσματα που το αξίζανε, αν δεν ξύπνησε παρά μόνο τη στιγμή που αποφάσισε να προβληθεί ο ίδιος μέσα από τον απόγονό του.
Ο πιο αξιοπρεπής ίσως δραματικός χαρακτήρας στον ”Μικρό Έγιολφ” του Ίψεν είναι η Άστα, η ετεροθαλής αδελφή του Άλφρεντ.
Επιλέγει να αποχωρήσει με το κεφάλι ψηλά μετά τη συμφορά που βρίσκει την οικογένεια αρνούμενη να γίνει ο νέος Έγιολφ που θα μοιράζονταν ως αντίδοτο ο Άλφρεντ και η Ρίτα μέσα στον απέραντο βυθό της θλίψης τους. Έτσι, την ακούμε να λέει φεύγοντας: ”Γεια σου, Άλφρεντ. Χίλιες ευχές…” . Η απίστευτη αποκάλυψη παραμένει μυστική ανάμεσα σε κείνη και στον όχι πια αδελφό της ενώ η ίδια κατανοεί πως δεν γίνεται να δοθεί κατά το ήμισυ στον συμπαθητικό μηχανικό που τη διεκδικεί γλυκά αλλά άμεσα.
Η Άστα έχει τη διαύγεια να καταλάβει ότι οι υγιείς σχέσεις δεν εδράζονται σε νοσηρά συναισθήματα λύπησης, εξάρτησης ή συμβιβασμού και έτσι επιστρέφει πικραμένη μεν αλλά συνειδητοποιημένη και υπεύθυνη δε στην πόλη και στα καθήκοντά της.
Το γεγονός ότι παρότι αγαπούσε πολύ τον Έγιολφ δεν τον επισκεπτόταν συχνά εν τη απουσία του Άλφρεντ αποδεικνύει πως κινητήρια δύναμη για την παρουσία της στο σπίτι του αδελφού της ήταν πρωτίστως εκείνος και η τρυφερή τους σχέση. Εκείνη γνώριζε πολύ νωρίτερα την αλήθεια και αποφάσισε να την μαρτυρήσει στον Άλφρεντ αφού πίσω είχε μείνει μόνο στάχτη και πόνος. Καλώς ή κακώς, η ίδια είναι σε θέση να αναγνωρίσει το ορθό και το φρόνιμο που πλέον δεν είναι άλλη συνθήκη από το να μείνουν μαζί οι δύο σύζυγοι χωρίς κανέναν άλλο δίπλα τους.
Οι φωτογραφίες είναι του μοναδικού Πάτροκλου Σκαφίδα
